Albanian

Mbrojtja e të drejtave të grave

Mbrojtja e të drejtave të grave

DEKLARATË E KOMUNITETIT NDËRKOMBËTAR BAHÁ'Í DREJTUAR KONFERENCËS BOTËRORE TË KOMBEVE TË BASHKUARA PËR TË DREJTAT E NJERIUT

Vienna, Austria—14 June 1993

 

__________________________________________________

Çështja 11 e programit: Shqyrtimi i rrymave të sotme dhe sfidat e reja për realizimin e plotë të të gjitha të drejtave njerëzore të grave e të burrave, duke përfshirë ato të personave që u përkasin grupeve të pambrojtura.

__________________________________________________

Komuniteti Ndërkombëtar Bahá'í përshëndet mundësinë për të folur lidhur me pikën 11 të programit në këtë Konferencë Botërore historike. Ne shpresojmë se shqyrtimi i gjithanshëm i të drejtave njerëzore të grave do të vazhdojë në të gjitha mbledhjet e ardhshme për të çuar përpara të drejtat e njeriut, dhe ne mbështesim rezolutën e adoptuar nga Komisioni për Statusin e Grave në sesionin e tij të vitit 1993, në të cilën ngulet këmbë që të drejtat e problemet e grave të merren në konsideratë në të gjitha pikat thelbësore të programit provizor për Konferencën Botërore mbi të Drejtat e Njeriut.

Ruajtja dhe rritja e dhunës që drejtohet kundër grave, qoftë personale dhe institucionale, i atribuohet gjerësisht përjashtimit tradicional të grave nga proceset e zhvillimit e të vendim-marrjes. Eshtë i nevojshëm një rregullim i thellë në pikëpamjen kolektive të njerëzimit, i cili të udhëhiqet nga vlera universale e parime shpirtërore. Eshtë i nevojshëm një legjislacion që të shprehë praktikisht barazinë e sekseve, duke trajtuar padrejtësitë konkrete me të cilat ndeshen gratë.

Dhuna në familje është një fakt i jetës për shumë gra në gjithë botën, pavarësisht nga raca, klasa ose niveli arsimor. Në shumë shoqëri, bindjet tradicionale se gratë janë një barrë i bëjnë ato një objekt të kollajshëm të zemërimit. Në situata të tjera, zhgënjimet e burrave nga vështirësitë e humbjet ekonomike u shkarkohen grave e fëmijëve. Në të gjitha anët e botës dhuna kundër grave vazhdon sepse ajo nuk dënohet.

Bindjet dhe praktikat që ndikojnë për shtypjen e grave duhen rishikuar në dritën e drejtësisë. Kur të jetë kuptuar drejt, parimi i barazisë themelore midis burrave dhe grave do të transformojë më në fund të gjitha marrëdhëniet shoqërore, duke i lejuar çdo personi të zhvillojë dhuntitë e talentet unike të tij ose të saj. Përdorimi i forcës së secilit do të ndihmojë në arritjen e pjekurisë së shoqërisë. Ndërkohë që parimi i barazisë fiton njohje, prindërit, shkollat, qeveritë dhe organizatat joqeveritare (OJQ) duhet të marrin mbi vete detyrën për t'ia transmetuar atë brezit tjetër.

Familja është njësia bazë e shoqërisë: të gjithë pjesëtarët e saj duhet të edukohen sipas parimeve shpirtërore. Të drejtat e të gjithëve duhen mbrojtur dhe fëmijët të mësohen të respektojnë vetveten e të tjerët. Sipas shkrimeve Bahá'í, "Integriteti i lidhjes familjare duhet mbajtur vazhdimisht parasysh dhe të drejtat e pjesëtarëve individualë nuk duhet të shkelen".

Edukimi me vlera shpirtërore është i nevojshëm jo vetëm për të mbrojtur gratë, por në të vërtetë për të ushqyer respektin për të gjithë njerëzit, në mënyrë që nderi e dinjiteti të ruhen dhe të zhvillohet një etikë globale, e cila të mbështesë të gjitha të drejtat njerëzore. Komuniteti Ndërkombëtar Bahá'í është i bindur se vetëm rrënjosja e vlerave shpirtërore mund të kryejë atë transformim të individëve e të institucioneve, i cili do të sigurojë respektin për të drejtat njerëzore të të gjithë njerëzve.

Komuniteti Bahá'í, me anë të këshillave administrative lokale e kombëtare në më shumë se 165 vende, po punon në shumë rrugë për të ndryshuar statusin e grave dhe konceptin për to. Një shembull që e vlen të vihet në dukje është bashkëpunimi midis UNIFEM-it dhe komuniteteve Bahá'í në Bolivi, Kamerun e Malajzi, që ka si synim të përmirësojë gjendjen e grave fshatare duke përdorur mjete komunikimi tradicionale, si muzika e vallet, të stimulojë diskutimet në shkallë fshati për rolet e grave. Përvojat e komunitetit tonë dhe Mësimet e Bahá'u'lláh-ut na forcojnë besimin se bota jonë është e destinuar të kalojë nga gjendja e sotme në një gjendje të re, në të cilën të gjithë pjesëtarët e familjes njerëzore të gëzojnë në mënyrë të barabartë realizimin e plotë të të drejtave të tyre njerëzore.

Barazia e Burrave dhe Grave: Një Realitet i ri

Barazia e Burrave dhe Grave: Një Realitet i ri

Pa cilësitë, talentet, dhe zhdërvjelltësitë si të grave dhe të burrave, zhvillimi i plotë ekonomik e shoqëror i planetit bëhet i pamundur.

New York—5 April 1993

"Sakohë që gratë të pengohen për të arritur mundësitë e tyre më të mëdha, aq kohë burrat nuk do të jenë në gjendje të arrijnë madhështinë që mund t'u takonte."

KOMUNITETI NDËRKOMBËTAR BAHÁ'Í
BARAZIA E BURRAVE DHE GRAVE:
NJË REALITET I RI

Më shumë se një shekull më parë, dhe për herë të parë në historinë e fesë së reveluar, Bahá'u'lláh-u, Profeti Themelues i Besimit Bahá'í, shpalli barazinë ndërmjet burrave e grave. Ai nuk e la këtë deklaratë thjesht si një ideal apo shpresë shpirtërore, por e thuri atë, si një faktor bazë, në pëlhurën e Rendit të Tij shoqëror. Ai e mbështeti atë me anë ligjesh që kërkojnë të njëjtin nivel shkollimi si për burrin dhe për gruan dhe barazi të drejtash në shoqëri.

Barazia e sekseve është për Bahá'í-të një standard shpirtëror e moral thelbësor për bashkimin e planetit dhe shpalosjen e rendit botëror. Pa cilësitë, talentet dhe zhdërvjelltësitë si të grave dhe të burrave, zhvillimi i plotë ekonomik e shoqëror i planetit bëhet i pamundur. Sepse "...bota e njerëzimit ka dy krahë - mashkullin dhe femrën. Sakohë që këta dy krahë nuk janë njësoj të fuqishëm, zogu nuk mund të fluturojë. Derisa gruaja të mos ketë arritur të njëjtin nivel me burrin, derisa ajo të mos gëzojë të njëjtat fusha të veprimtarisë, njerëzimi nuk do të ketë arritje të jashtëzakonshme; njerëzimi nuk mund të shpejtojë në rrugën e tij drejt lartësive të arritjeve të vërteta." *

Në kalimin e tanishëm të njerëzimit nga adoleshenca në pjekuri, shenja të kësaj barazie në zhvillim e sipër mund të shihen gjithandej. Sipas pikëpamjes Bahá'í, kjo nuk është për t'u habitur, sepse "...sakohë që gratë të pengohen për të arritur mundësitë e tyre më të mëdha, aq kohë burrat nuk do jenë në gjendje të arrijnë madhështinë që mund t'u takonte."

Karakteri i kësaj epoke unike në të cilën po hyjmë vihet më tej në qendër të vëmendjes në këtë thënie nga Shkrimet Bahá'í:

"Në të kaluarën bota ka qenë qeverisur me anë të forcës dhe burri ka sunduar mbi gruan për arsye të cilësive të tij më të dhunshme e agresive, si të trupit dhe të mendjes. Por ekuilibri tashmë është duke ndryshuar, forca po e humbet peshën e saj dhe mprehtësia e mendjes, intuita e cilësitë shpirtërore të dashurisë e të shërbimit, në të cilat gruaja është e fortë, po shkojnë në ngjitje. Pra, epoka e re do të jetë një epokë më pak mashkullore dhe e përshkuar më shumë nga ideale femërore, ose më saktë do të jetë një epokë në të cilën elementet mashkullore e femërore të qytetërimit do të jenë më mirë të balancuara."

UNITETI DHE BARAZIA NË FAMILJE

Komuniteti botëror Bahá'í, për më shumë se njëqind vjet, ka pranuar si të vërtetë parimin e barazisë së sekseve dhe ka kuptuar rëndësinë e vënies në jetë të këtij standardi në jetën individuale, familjare e të komunitetit. Instituti i martesës, baza e familjes në komunitetin Bahá'í, është pjesë e këtij procesi. Para se të bëhet një martesë Bahá'í, çifti, që e kanë zgjedhur vetë njëri-tjetrin, duhet të marrë pëlqimin e të gjithë prindërve dhe t'ia transmetojë atë organit drejtues të komunitetit. Pas kësaj, çifti bën martesën në një atmosferë miratimi prindëror plot dashuri dhe pranimi nga ana e komunitetit.

"Uniteti i familjes duhet mbështetur. Prekja e njërit duhet konsideruar si prekje e të gjithëve; rehatia e secilit rehati e të gjithëve; nderi i njërit nder i të gjithëve."

Me shkëmbimin e zotimeve, gjatë të cilit çdonjëri prej bashkëshortëve përsërit "ne të gjithë, me të vërtetë, do t'i përmbaheni Vullnetit të Perëndisë," çifti i porsamartuar fillon jetën e përbashkët mbi bazën e një uniteti e barazie të vërtetë shpirtërore.

Ky unitet e kjo barazi, që i kanë rrënjët në të drejtat e përgjegjësitë e çdo njeriu përpara Perëndisë, shpaloset në familje. Këtu, vlerat e qëndrimet thelbësore për zhvillimin e individit, të komunitetit, të kombit e të njerëzimit duhet të mësohen që në moshë të njomë. Sipas pikëpamjes Bahá'í,

"familja, duke qenë një njësi njerëzore, duhet të edukohet në përputhje me rregullat e shenjtërisë. Të gjitha virtytet duhet t'i mësohen familjes. Tërësia e lidhjes familjare duhet mbajtur gjithmonë parasysh dhe të drejtat e individëve pjesëtarë të familjes nuk duhet të shkelen.... Të gjitha këto të drejta e prerogativa duhet të ruhen, e megjithatë uniteti i familjes duhet mbështetur. Prekja e njërit duhet konsideruar si prekje e të gjithëve; rehatia e secilit rehati e të gjithëve; nderi i njërit nder i të gjithëve."

BARAZIA NË ARSIM E NË DHENIEN E PËRVOJËS

Edhe pse të dy prindërit kanë përgjegjësi të plotë në edukimin e fëmijëve, nëna është njohur si edukatorja e parë e njerëzimit, dhe ajo duhet të përgatitet me kujdes për këtë detyrë. Në fakt, shkollimi i saj, sipas këndvështrimit Bahá'í,

"është më i nevojshëm e më i rëndësishëm se ai i burrit, pasi gruaja është stërvitësja e fëmijës që nga foshnjëria. Në qoftë se ajo është e mangët e me cen për veten e saj, fëmija medoemos do të jetë me të meta; pra, papërsosuria e gruas sjell papërsosurinë e gjithë njerëzimit, sepse është nëna ajo që përkujdeset, që mbarështon e drejton rritjen e fëmijës."

Meqë Bahá'í-të nuk e ndajnë jetën në pjesë fetare e laike dhe meqë besimi fetar duhet shprehur në veprime shoqërore, arsimi për burrat e për gratë, në të gjitha aspektet e tij, "zë një vend të rëndësishëm në rendin e ri të gjërave." Për këtë arsye, shkollimi

"i çdo fëmije është i detyrueshëm. Në qoftë se familja nuk ka mjaft para që të arsimojë si vajzën ashtu edhe djalin, paratë duhet të përdoren për shkollimin e vajzës, sepse ajo është nëna e ardhshme. Në qoftë se nuk ka prindër, atëherë fëmijën duhet ta shkollojö komuniteti. Veç këtij edukimi të gjerë, çdo fëmije duhet t'i mësohet një profesion, art ose zanat, në mënyrë që çdo pjesëtar i komunitetit të ketë mundësi të fitojë për të jetuar."

Eshtë gjithashtu kuptimplotë që, në frymën e kësaj epoke të re të zhvillimit njerëzor, Bahá'u'lláh-u ka "shpallur adoptimin e së njëjtës rrugë arsimimi si për burrin dhe për gruan," duke e bërë të qartë se "vajzat dhe djemtë duhet të ndjekin të njëjtin program studimesh, duke mbështetur kështu unitetin e sekseve."

NDIHMESA E GRAVE PËR PAQEN

Në Shkrimet Bahá'í premtohet që "futja e grave në të gjitha fushat e veprimtarisë njerëzore është një çështje e pakundër-shtueshme dhe e pakthyeshme. Asnjë shpirt nuk mund ta vonojë ose ta ndalojë atë"; që në "asnjë lëvizje" gratë nuk do "të lihen prapa"; që ato "do të arrijnë një nivel të tillë që do të konsidero-

"Kur gratë të marrin pjesë në mënyrë të plotë e të barabartë në punët e botës ... lufta do të pushojë."

het si pozita më e lartë e botës së njerëzimit dhe do të marrin pjesë në të gjitha punët"; që "kur gratë të marrin pjesë në mënyrë të plotë e të barabartë në punët e botës ... lufta do të pushojë." Kjo ndihmesë e grave në vendosjen e unitetit e të paqes botërore do të njihet e zhvillohet në mënyrë të padyshimtë.

"Në epokat e shkuara njerëzimi ka qenë me të meta e i paefektshëm sepse ishte i mangët. Lufta dhe rrënimet e saj e kanë dëmtuar botën. Shkollimi i gruas do të jetë një hap i fuqishëm përpara drejt zhdukjes e fundit të kësaj të keqeje, sepse ajo do të përdorë të gjithë ndikimin e saj kundër luftës... Në të vërtetë ajo do të jetë faktori më i madh në vendosjen e Paqes Universale e të arbitrazhit ndërkombëtar. Me siguri, gruaja do ta zhdukë luftën midis gjinisë njerëzore."

NJË ZË I BARABARTË

Sidoqoftë, gruas i është ngarkuar një përgjegjësi e madhe që të zhvillojë plotësisht potencialet e veta. Ajo duhet të bëjë të gjitha përpjekjet që "të arrijë një përsosuri më të madhe, të jetë e barabartë me burrin në çdo aspekt, të bëjë përparime në çdo gjë ku ajo ka qenë e prapambetur, në mënyrë që burri të detyrohet të njohë aftësinë dhe arritjet e saj të barabarta."

Sigurisht mirëqenia e njerëzimit varet nga zhvillimi i cilësive e i aftësive potenciale të çdo individi, pavarësisht nga raca, kombësia, klasa, feja ose seksi. Për këtë arsye paragjykimet, që shkaktojnë ndarje e shtypje, janë eliminuar në mënyrë sistematike në jetën e komunitetit Bahá'í. Një sistem unik administrativ, që i ka rrënjët në konceptin e unitetit në diversitet, ngul këmbë në arsimin për të gjithë anëtarët e komunitetit dhe gjithashtu mban parasysh rifitimin e menjëhershëm të të drejtave nga të gjithë ata që ishin privuar prej tyre në të kaluarën. Sistemi elektoral Bahá'í, që funksionon me votim të fshehtë, pa shpallje kandidatësh ose fushatë elektorale, inkurajon pjesëmarrjen e përgjithshme: çdo Bahá'í në moshë madhore mund të zgjidhet në organet administrative lokale e kombëtare që përgjigjen për marrjen e vendimeve në drejtimin e punëve Bahá'í. Lehtësia me të cilën gratë, të privuara prej shumë kohësh nga mundësitë e barabarta, mund të integrohen në jetën e shoqërisë, duket qartë nga pjesëmarrja e grave në të gjitha fushat e jetës së komunitetit Bahá'í.

Sot në jetën e komunitetit botëror Bahá'í, në mbi 200 kombe e territore, gratë janë përkrah burrave në ndërtimin e një shoqërie mbarëbotërore. Ndihmesa e tyre e plotë për vendosjen e një qytetërimi botëror, besojnë Bahá'í-të, është e mundur për shkak të fuqisë shpirtërore gjithpërfshirëse të çliruar në këtë epokë nga Bahá'u'lláh-u, që i ka fshirë të gjitha kufizimet që pengojnë përmbushjen e potencialeve njerëzore. Sepse, sipas pikëpamjes Bahá'í, derisa

"ky është shekulli i dritës, është e qartë që Dielli i Realitetit, Fjala ia ka reveluar veten gjithë njerëzimit. Një nga potencialet e fshehura në mbretërinë e njerëzimit ishte mundësia ose aftësia e grave. Përmes rrezeve flakaritëse të ndriçimit hyjnor, aftësia e gruas është zgjuar e manifestuar kaq shumë në këtë epokë, saqë barazia e burrit dhe gruas është një fakt i vërtetuar."

* Të gjitha citatet janë marrë nga Shkrimet Bahá'í.

Zhvillimi i Pandërprerë dhe Shpirti Njerëzor

Zhvillimi i Pandërprerë dhe Shpirti Njerëzor

Përshtatur nga Deklarata e bërë në mbledhjen plenare të "Takimit të Nivelit të Lartë të Tokës" (Konferenca e Kombeve të Bashkuara për Mjedisin dhe Zhvillimin), Rio de Zhaneiro, Brazil

Rio de Janeiro, Brazil—4 June 1992

Problemet me të cilat ndeshet njerëzimi nuk mund të trajtohen plotësisht pa një kooperim e bashkërendim të gjerë në të gjitha nivelet, që tejkalon shumë çdo gjë që përfshihet në përvojën kolektive të njerëzimit.

Një zgjidhje e vërtetë e gjendjes së rrezikshme të punëve në botë mund të realizohet vetëm kur dimensioni shpirtëror i natyrës njerëzore
të mbahet parasysh dhe zemra njerëzore të transformohet. Dimensioni shpirtëror i natyrës njerëzore mund të kuptohet praktikisht si burimi
i cilësive që e kapërcejnë egoizmin e ngushtë.

Tej çështjeve të tilla teknike e politike, si ç'kufizime duhen vënë për gazet e serrave, si mund të stimulohet zhvillimi i pandërprerë dhe kush do të paguajë për të, çështja themelore me të cilën ndeshet komuniteti botëror është kjo: A mundet njerëzimi, me modelet e tij të rrënjosura të konfliktit, me egoizmin dhe qëndrimin e tij dritëshkurtër, të angazhohet në një kooperim të qytetëruar e në një planifikim afatgjatë në shkallë botërore?

Zhvillimi i Takimit të Nivelit të Lartë të Tokës ndriçoi si kompleksitetin dhe ndërvarësinë e problemeve me të cilat ndeshet njerëzimi. Asnjë prej këtyre problemeve - padrejtësitë rraskapitëse të zhvillimit, kërcënimet apokaliptike të nxemjes së atmosferës e të shterimit të ozonit, shtypja e grave, lënia pasdore e fëmijëve dhe e popujve të prapambetur, duke përmendur vetëm disa prej tyre - nuk mund të trajtohet në mënyrë realiste pa mbajtur parasysh të gjitha të tjerat. Asnjëri prej tyre nuk mund të trajtohet plotësisht pa një kooperim e bashkërendim të gjerë në të gjitha nivelet, që tejkalon çdo gjë që përfshihet në përvojën kolektive të njerëzimit.

Por mundësinë për një kooperim të tillë e minon ulja e përgjithshme e karakterit njerëzor. Megjithëse zakonisht nuk diskutohen në lidhje me sfidat e mjedisit e të zhvillimit, në botë ka sot disa rryma - duke pëfshirë mungesën gjerësisht të përhapur të disiplinës morale, ngritjen në qiell të lakmisë e të akumulimit material, dobësimin gjithnjë më të madh të familjes e të komunitetit, rritjen e paligjshmërisë e të rrëmujës, mbisundimin e racizmit e të fanatizmit, përparësinë që u jepet interesave kombëtare mbi mirëqenien e njerëzimit - të cilat të gjitha shkatërrojnë besimin dhe sigurinë, që janë themelet e bashkëpunimit.

Eliminimi i këtyre rrymave shkatërrimtare është thelbësore për vendosjen e unitetit e të kooperimit. Eliminimi i tyre do të kërkojë një kuptim më të thellë të natyrës njerëzore. Sepse megjithë që ekonomia, politika. sociologjia dhe shkenca janë mjete të rëndësishme për trajtimin e krizave të ndërvarura me të cilat ndeshet njerëzimi, një zgjidhje e vërtetë e gjendjes së rrezikshme të punëve në botë mund të realizohet vetëm kur dimensioni shpirtëror i natyrës njerëzore të mbahet parasysh dhe zemra njerëzore të transformohet.

Megjithëse ka aspekte mistike që nuk shpjegohen lehtë, dimensioni shpirtëror i natyrës njerëzore mund të kuptohet praktikisht si burimi i cilësive që e kapërcejnë egoizmin e ngushtë. Cilësi të tilla përfshijnë dashurinë, dhembshurinë, durimin, besueshmërinë, kurajën, përunjësinë, kooperimin dhe vullnetin për sakrifica për të mirën e përbashkët. Këto janë cilësi të një qytetarie të ndriçuar, të aftë për të ndërtuar një qytetërim botëror të unifikuar.

Pasi të ketë vërshuar, ky burim i fuqishëm e dinamik i motivimit individual e kolektiv do të përhapë një frymë kaq të thellë e të shëndetshme midis popujve të botës, saqë asnjë forcë nuk do t'i rezistojë dot fuqisë së tij unifikuese.

E vërteta shpirtërore themelore e epokës sonë është njëshmëria e njerëzimit.

Ndryshimet e thella e që shkojnë larg, uniteti dhe kooperimi pa precedent që kërkohen për ta riorientuar botën drejt një të ardhmeje ekologjikisht të qëndrueshme e të drejtë, do të jenë të mundura vetëm duke prekur shpirtin njerëzor, duke iu drejtuar atyre vlerave universale, të cilat janë të vetmet që mund t'u japin mundësi individëve e popujve të veprojnë në përputhje me interesat afatgjate të planetit e të njerëzimit si një e tërë. Pasi të ketë vërshuar, ky burim i fuqishëm e dinamik i motivimit individual e kolektiv do të përhapë një frymë kaq të thellë e të shëndetshme midis popujve të botës, saqë asnjë forcë nuk do t'i rezistojë dot fuqisë së tij unifikuese.

E vërteta shpirtërore themelore e epokës sonë është njëshmëria e njerëzimit. Pranimi universal i këtij parimi - me të gjitha implikimet që sjell ai për drejtësi shoqërore dhe ekonomike, për pjesëmarrje të përgjithshme në marrjen e vendimeve pa kundërvënie, për paqen dhe sigurimin kolektiv, për barazinë e sekseve dhe arsim për të gjithë - do të bëjë të mundur riorganizimin dhe qeverisjen e botës si një vend i vetëm, si shtëpia e njerëzimit.

Mbi njëqind vjet më parë, Bahá'u'lláh-u sfidoi sundimtarët dhe popujt e tokës që ta bëjnë botëpërfshirës vizionin e tyre: "Nuk duhet të krenohet ai që do vendin e vet, por ai që do gjithë botën." Kjo sfidë ende pret përgjigje.

Partneritet për një planet të shëndetshëm

Partneritet për një planet të shëndetshëm

Kërkimi i një ekuilibri midis nevojave të shoqërisë dhe burimeve të kufizuara të botës natyrore po bëhet brenda kontekstit më të gjerë të kërkimit për ekuilibër, paqe e harmoni brenda vetë shoqërisë.

Miami, Florida—8 November 1991

"Mirëqenia e njerëzimit, paqja dhe siguria e tij janë të paarritshme, në qoftë se e përderisa nuk do të jetë vendosur në mënyrë të patundur uniteti i tij". Këto fjalë profetike, të shqiptuara nga Bahá'u'lláh-u në dhjetëvjeçarët e fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, kanë qenë injoruar nga udhëheqësit e asaj kohe. Por në dhjetëvjeçarin e fundit të shekullit të njëzetë njerëzimi është bërë gjithnjë e më i vetëdishëm për ndërvarësinë e tij dhe është bindur më në fund se asnjë individ, institucion ose komb nuk mund të jetojë në izolim të plotë nga e tëra. Kriza e mjedis/zhvillimit i ka bërë shumë njerëz ta rishikojnë pikëpamjen e tyre për botën dhe të fillojnë ta shohin tokën si një sistem të vetëm organik, të ndërvarur e të unifikuar. Për rrjedhojë, kërkimi i një ekuilibri midis nevojave të shoqërisë dhe burimeve të kufizuara të botës natyrore po bëhet brenda kontekstit më të gjerë të kërkimit për ekuilibër, paqe e harmoni brenda vetë shoqërisë.

Në shkrimet Bahá'í shpjegohet lidhja e ngushtë midis unitetit të gjinisë njerëzore dhe barazisë së sekseve: "...gruas duhet t'i jepet privilegji i shkollimit të barabartë me burrin dhe e drejta e plotë e prerogativave të tij. Domethënë, nuk duhet të ketë dallim në shkollimin e mashkullit e të femrës, në mënyrë që gratë të mund të zhvillojnë aftësi e rëndësi të barabartë me burrin në ekuilibrin shoqëror dhe ekonomik. Atëherë bota do të arrijë unitetin e harmoninë. Në epokat e shkuara njerëzimi ka qenë me të meta e i paefektshëm sepse ishte i mangët. Lufta dhe rrënimet e saj e kanë dëmtuar botën. Shkollimi i gruas do të jetë një hap i fuqishëm përpara drejt zhdukjes e fundit të kësaj të keqeje, sepse ajo do të përdorë të gjithë ndikimin e saj kundër luftës. Gruaja rrit fëmijën dhe edukon të riun deri në pjekuri. Ajo do të refuzojë të japë bijtë e saj për t'u flijuar në fushën e betejës. Në të vërtetë ajo do të jetë faktori më i madh në vendosjen e Paqes Universale e të arbitrazhit ndërkombëtar. Me siguri, gruaja do ta zhdukë luftën midis gjinisë njerëzore".

Deri më sot, shumica e sistemeve të organizimit shoqëror e kanë mënjanuar gruan. Strategjitë e përgjithshme, moderne janë prirur t'i përforcojnë, dhe disa herë t'i acarojnë, kushtet e pabarazisë. Lidhur me pabarazinë e sekseve, Kombet e Bashkuara shpallën "Dekadën e Kombeve të Bashkuara për Gratë: Barazi, Zhvillim dhe Paqe (1975-1985)", e cila shënon një ngjarje shumë të rëndësishme. Si rezultat i kërkimeve që u ndërmorën gjatë Dekadës, dolën më mirë në pah ndihmesat e grave në jetën shoqërore dhe ekonomike të kombeve të tyre. Kërkimi i ri nxorri gjithashtu në pah barrët e panevojshme që mbajnë gratë dhe pengesat që nuk lejojnë pjesëmarrjewn e tyre të plotë në jetën shoqërore. Çka është më e rëndësishmja, Dekada i bashkoi gratë dhe u dha atyre mundësi të papara për të shkëmbyer pikëpamjet e përvojën. Gratë panë se interesat e përbashkëta për vetë të ardhmen e tyre dhe për të ardhmen e

Në shkrimet Bahá'í shpjegohet lidhja e ngushtë midis unitetit të gjinisë njerëzore dhe barazisë së sekseve.

Burrat dhe gratë së bashku do të ndihmojnë për të krijuar atë klimë morale e psikologjike, në të cilën mund të lindë paqja dhe të zhvillohet e lulëzojë një qytetërim i qëndrueshëm nga këndvështrimi i mjedisit.

familjes njerëzore u dhanë atyre mundësi të kapërcejnë kufijtë kombëtarë, të klasës e të racës. Veç kësaj, Dekada shërbeu për rigjalërimin e organizatave tradicionale të grave, si dhe për krijimin e të tjera Organizatave Joqeveritare (OJQ) të bazës, që merren me nevojat specifike të grave. Këto OJQ kanë lehtësuar një angazhim të gjerë midis grave, gjë që u ka dhënë këtyre mundësi të formulojnë nevojat e tyre, të skicojnë programet e veta dhe të fillojnë të ndikojnë mbi politikën në të gjitha nivelet. Si rezultat i përpjekjeve të bëra gjatë Dekadës, planifikuesit e zhvillimit kanë filluar t'i referohen privimit të grave nga të mira të tilla si arsimi, teknologjia e kreditë. Organizmat e Kombeve të Bashkuara, qeveri kombëtare dhe agjensi ndërkombëtare të zhvillimit kanë krijuar zyra për të trajtuar nevojat e shqetësimet e grave.

Këto janë arritje të rëndësishme, të cilat duhen përforcuar e shtrirë shumë. Megjithë njëfarë përparimi, gratë mbeten, sidoqoftë, në skaj të bërjes së politikës dhe sistemet që tradicionalisht i kanë shtypur ato mbeten pothuajse të paprekura. Këto sisteme i përmbahen modelit të sundimit, që ka karakterizuar shoqërinë për mijëra vjet: burrat kanë sunduar mbi gratë; një grup racial ose etnik ka sunduar mbi tjetrin; dhe kombe kanë sunduar mbi kombe. Por megjithë mosdëshirën e njerëzimit për të bërë ndryshime, "ekuilibri tashmë është duke lëvizur -" sipas shkrimeve Bahá'í, "forca po e humbet mbizotërimin e vet dhe mprehtësia e mendjes, intuita e cilësitë shpirtërore të dashurisë e të shërbimit, në të cilat gruaja është e fortë, po shkojnë në ngjitje. Pra, epoka e re do të jetë një epokë më pak mashkullore dhe e përshkuar më shumë nga ideale femërore, ose më saktë, do të jetë një epokë në të cilën elementet mashkullore e femërore të qytetërimit do të jenë më mirë të balancuara".

Ndërsa gratë duhet të zhvillojnë aftësitë e tyre dhe të ecin përpara për të luajtur një rol aktiv në zgjidhjen e problemeve të botës, ndikimi i veprimeve të tyre do të jetë i kufizuar pa bashkëpunimin e plotë të burrave. Gratë që punojnë së bashku në unitet e harmoni kanë arritur tashmë shumë brenda sferave të influencës që janë të hapura për to. Tani gratë duhet të bashkohen me burrat si partnere të barabarta. Kur burrat t'i japin mbështetje të plotë këtij procesi, duke i mirëpritur gratë në të gjitha fushat e veprimtarisë njerëzore, duke vlerësuar ndihmesat e tyre dhe duke inkurajuar pjesëmarrjen e tyre, burrat dhe gratë së bashku do të ndihmojnë për të krijuar atë klimë morale e psikologjike në të cilën mund të lindë paqja dhe të zhvillohet e lulëzojë një qytetërim i qëndrueshëm nga këndvështrimi i mjedisit.

Gradualisht, si burrat dhe gratë do të heqin dorë nga qëndrimet e dëmshme që kanë mbajtur për një kohë të gjatë dhe do të futin progresivisht në jetët e tyre vlerat që çojnë në unitet të vërtetë.

Qytetërimi botëror që po lind do të mbështetet nga një angazhim i përbashkët ndaj një kompleksi të ri vlerash, nga një kuptim i përbashkët i raportit midis të drejtave e përgjegjësive dhe nga vullneti i secilit për t'u shërbyer interesave të vërteta të njerëzimit në tërësi.

Shndërrimi që kërkohet për një barazi të vërtetë do të jetë padyshim i vështirë si për burrat dhe për gratë, sepse si të parët dhe të dytat duhet të rivlerësojnë atë që është e zakonshme, e përditshme. Qortimet duhen lënë mënjanë, sepse askush nuk mund të bëhet fajtor që është formuar nga forca historike, sociologjike. Faji duhet zëvendësuar me përgjegjësinë për përparimin. Përballë sfidave të thella me të cilat ndeshet njerëzimi, të gjithë janë të përgjegjshëm të pranojnë se modeli i vjetër nuk funksionon më dhe të gjithë do të jenë përgjegjës para brezave të rinj për drejtimin e qytetërimit njerëzor nga ana e tyre dhe raportet e tij me tokën.

Ndryshimi, sidoqoftë, është një proces evolucionar që kërkon durim ndaj vetvetes e ndaj të tjerëve, edukim mirëdashës dhe kalim të kohës. Tranzicioni do të bëhet më i lehtë kur njerëzit ta kuptojnë se ata nuk do të jenë në gjendje të arrijnë potencialin e tyre të plotë sakohë që gratë pengohen të arrijnë të vetin. Me të vërtetë, kur burrat të stimulojnë aktivisht parimin e barazisë, grave nuk do t'u duhet më të luftojnë për të drejtat e veta. Gradualisht, si burrat dhe gratë do të heqin dorë nga qëndrimet e dëmshme që kanë mbajtur për një kohë të gjatë dhe do të futin progresivisht në jetët e tyre vlerat që çojnë në unitet të vërtetë.

Sipas mendimit të Komunitetit Ndërkombëtar Bahá'í, qytetërimi botëror që po lind do të mbështetet nga një angazhim i përbashkët ndaj një kompleksi të ri vlerash, nga një kuptim i përbashkët i raportit midis të drejtave e përgjegjësive dhe nga vullneti i secilit për t'u shërbyer interesave të vërteta të njerëzimit në tërësi. Për Bahá'í-të angazhimi për emancipimin e grave nuk është një zhvillim i kohëve të fundit, dhe as është barazia e sekseve një ideal i mjegullt. Ne kemi bindjen se unifikimi i gjinisë njerëzore varet nga vendosja e barazisë midis burrave dhe grave.

Njerëzimi, shpjegojnë Shkrimet Bahá'í, pasi ka kaluar përmes stadeve të foshnjërisë, të fëmijërisë e të adoleshencës së bujshme, po i afrohet tani pjekurisë, një stadi që do të dëshmojë për "rindërtimin e mbarë botës së qytetëruar - një botë e unifikuar në mënyrë organike në të gjitha aspektet thelbësore të jetës së saj".

Legjislacioni ndërkombëtar për Mjedisin dhe Zhvillimin

Legjislacioni ndërkombëtar për Mjedisin dhe Zhvillimin

Deklarata e mëposhtme i është paraqitur nga Komuniteti Ndërkombëtar Bahá’í Komitetit Përgatitor të Konferencës së Kombeve të Bashkuara për Mjedisin dhe Zhvillimin (KKBMZH). KPKBMZH do të zhvillohet në qershor 1992 në Brazil.

Geneva—13 August 1991

Pak më tepër se njëqind vjet më parë, në një seri letrash drejtuar prijësve të botës të asaj kohe, Bahá’u’lláh-u ka thënë se njerëzimi po hyn në një periudhë të historisë që do të sjellë ristrukturimin rrënjësor të jetës së planetit. Sfida të panjohura kurrë më parë, ka thënë Ai, së shpejti do të kapërcejnë burimet edhe të kombeve më të avancuara. Ato do të mund të kanalizoheshin vetëm nga një sistem federal botëror, organi qendror i të cilit do të ishte një parlament përfaqësues botëror i autorizuar të krijojë një kod të pranuar botërisht e të detyrueshëm ligjesh ndërkombëtare. “Toka është një vend i vetëm”, ka thënë Bahá’u’lláh-u, “dhe njerëzimi qytetarët e saj”.

Ndërkohë që përmasat, kompleksiteti dhe ngutësia e problemeve të mjedisit i janë imponuar gradualisht vëmendjes së publikut, logjika e kësaj thënieje është bërë çdo ditë e më e dukshme. Mekanizmat dhe proceset legjislative ndërkombëtare ekzistuese po e tregojnë se janë të papërshtatshme, para së gjithash sepse janë të bazuara në ligje që qeverisin kombet-shtete. Për Komunitetin Ndërkombëtar Bahá’í është e qartë që, po nuk u ndërmorën hapa të rinj krijues për ristrukturimin e rendit ndërkombëtar, vetëm degradimi i mjedisit, me pasojat e tij afatgjatë për zhvillimin ekonomiko-shoqëror, do të çojë pashmangësisht në një katastrofë të tmerrshme.

Procesi i tanishëm për të krijuar një legjislacion ndërkombëtar për mjedisin, i cili trajton çdo herë vetëm nga një problem, është fragmentar e josistematik. Konventa, traktate e protokolle janë adoptuar për çështje të tilla të ndryshme, si mbrojtja e shtresës së ozonit dhe kontrolli i trafikut ndërkombëtar të hedhurinave të rrezikshme. Janë bërë negociata për konventa të tjera rreth ndryshimit të klimës dhe diversitetit biologjik. Janë sugjeruar të tjera akoma për çështje të tilla si burimet e ndotjes detare nga toka. Asnjë organizëm nuk përgjigjet për përpunimin e projekteve të legjislacionmit ndërkombëtar për mjedisin. Dhe as kanë arritur kombet e botës ndonjë marrëveshje për një kompleks parimesh, mbi të cilat të mund të mbështetet legjislacioni për mjedisin. Për më tepër, vendet që nënshkruajnë instrumentet e ndryshme legjislative janë rrallë të njëjtat. Kështu, është pothuasjse e pamundur të harmonizohen ose të kombinohen marrëveshjet.

 

Dihet mirë që procesi legjislativ ndërkombëtar është i javashëm, i rëndë e i kushtueshëm. Pasi është përcaktuar një problem, thirren mbledhje ekspertësh për të përgatitur një projekt-marrëveshje. Marrëveshja diskutohet nga qeveritë e interesuara dhe nënshkruhet në një mbledhje të plotfuqishme. Pas kësaj vjen shpesh një periudhë e gjatë ratifikimesh e dhënieje të pëlqimit dhe legjislacioni hyn në fuqi, por vetëm në ato shtete që e kanë nënshkruar atë. Zakonisht krijohet një sekretariat për të lehtësuar e kontrolluar zbatimin e konventës. Në qoftë se legjislacioni duhet ndryshuar, siç ishte rasti i Protokollit të Montrealit, kur keqësimi i mëtejshëm i shtresës së ozonit i la prapa masat që përmbante Protokolli, azhornimi mund të jetë po aq i javashëm sa dhe vetë adoptimi. Shumë vende, që kanë një numër të kufizuar diplomatësh dhe ekspertësh, nuk i përballojnë dot procedura të tilla që u hanë kohë e janë të kushtueshme, veçanërisht tani që numri i negociatave është duke u shtuar për t’iu përgjigjur problemeve të ngutshme botërore të mjedisit.

Procesi i tanishëm ad hoc [i posaçëm] për legjislacionin e mjedisit vetëm mund të bëhet edhe më i pamanovrueshëm. Janë bërë shumë propozime për të ngritur mekanizma botërorë për krijimin dhe mbështetjen e një modeli të zhvillimit. Disa ekspertë këshillojnë që të forcohet sistemi ekzistues i Kombeve të Bashkuara, duke rritur kompetencat e mandateve të agjensive të tilla si Programi i Kombeve të Bashkuara për Mjedisin (PKBM), duke riorganizuar Këshillin Ekonomik e Social (KES), ose duke përdorur Këshillin e Tutelimit për të administruar disa burime botërore. Disa të tjerë sugjerojnë të krijohen organe të reja, si këshilli i sigurimit të mjedisit, një Gjykatë Ndërkombëtare e drejtësisë për mjedisin, ose një organ ndërkombëtar për mjedisin që të përgatisë, të adoptojë e të rishikojë legjislacionin ndërkombëtar për çështje që kërkojnë një veprim të përbotshëm.

Sado të argumentuara e të dobishme që janë këto propozime, për Komunitetin Ndërkombëtar Bahá’í është e qartë se krijimi i një modeli të qëndrueshëm zhvillimi është një detyrë komplekse me degëzime të gjera. Eshtë e qartë që kjo do të kërkojë një nivel të ri angazhimi për zgjidhjen e problemeve themelore, të cilat nuk lidhen vetëm me mjedisin.

Këto probleme përfshijnë militarizimin, shpërndarjen e çrregullt të pasurisë midis kombeve dhe brenda tyre, racizmin, pamundësinë për arsim, nacionalizmin e shfrenuar dhe mungesën e barazisë midis grave e burrave. Në vend të një trajtimi pjesë-pjesë të konceptuar në përgjigje të nevojave të kombeve-shtete, duket qartë se është e parapëlqyeshme të adoptohet një marrëveshje ombrellë, nën të cilën të mund të shpalleshin kode ndërkombëtare specifike.

Zgjidhjet afatgjatë do të kërkojnë një vizion të ri të gjerë të një shoqërie të përbotshme, të mbështetur nga vlera të reja. Sipas pikëpamjes së Komunitetit Ndërkombëtar Bahá’í, pranimi i njëshmërisë së njerëzimit është premisa e parë themelore për këtë riorganizim e administrim të botës si një vend i vetëm, si atdheu i njerëzimit. Pranimi i këtij parimi nuk kërkon heqjen dorë nga besnikëritë e ligjshme, eliminimin e diversitetit kulturor, ose zhdukjen e autonomisë kombëtare. Ai vetëm fton për një besnikëri më të gjerë, për një aspiratë shumë më të lartë sesa ajo që ka frymëzuar deri tani përpjekjet njerëzore. Ai kërkon në mënyrë të qartë nënshtrimin e shtysave e të interesave kombëtare ndaj kërkesave imperative të një bote të bashkuar. Ai nuk pajtohet jo vetëm me çfarëdolloj përpjekje për të imponuar uniformitetin, por as me çfarëdo prirje për  centralizim të tepruar. Synimi i tij shprehet mirë në konceptin “unitet në diversitet”.

 

Shkrimet Bahá’í e shohin sistemin federal botëror të propozuar nga Bahá’u’lláh-u si një sistem “në favor të të cilit të gjitha kombet e botës do të dorëzojnë vullnetarisht çdo pretendim për të bërë luftë, disa të drejta për tatime dhe të gjitha të drejtat për të pasur armatime, me përjashtim të një sasie të nevojshme për ruajtjen e rendit të brendshëm në zotërimet respektive të tyre”. Një konfederatë e tillë botërore do të përfshijë “një organ legjislativ botëror, anëtarët e të cilit, si të besuarit e mbarë gjinisë njerëzore, do të kontrollojnë, në fund të fundit, të tëra burimet e të gjitha kombeve përbërëse dhe do të nxjerrin ligjet e nevojshme për të rregulluar jetën, për të plotësuar nevojat e për të ndërtuar marrëdhëniet e të gjitha racave e të të gjithë popujve. Një pushtet ekzekutiv botëror, i mbështetur nga një Forcë e armatosur ndërkombëtare, do të vejë në zbatim vendimet që janë arritur, do të aplikojë ligjet e nxjerra nga organi legjislativ botëror dhe do të ruajë unitetin organik të tërë konfederatës. Një gjykatë botërore do të gjykojë e do të japë verdiktin e saj të detyrueshëm e përfundimtar në të gjitha grindjet që mund të lindin midis elementëve të ndryshëm që përbëjnë këtë sistem universal”. Në një sistem të tillë “kodi i vetëm i ligjit ndërkombëtar - produkt i gjykimit të menduar mirë të përfaqësuesve të federuar të botës - do të ketë si sanksion ndërhyrjen e menjëhershme e shtërnguese të forcave të kombinuara të njësive të federuara...”. Në të njëjtën kohë, “autonomia e shteteve anëtare dhe liria e nisma personale e individëve që i përbëjnë ato [do të] ruhet përfundimisht e plotësisht”.

Prandaj Komuniteti Ndërkombëtar Bahá’í i kërkon Komitetit Përgatitor të gjejë rrugë të guximshme e krijuese për krijimin e mekanizmave e të proceseve legjislative ndërkombëtare. Kurrfarë ndryshimi real nuk është i mundur pa një vizion. Karta e Tokës që është propozuar mund të bëjë një rrugë të gjatë për të dhënë një vizion të unifikuar për të ardhmen dhe për të afirmuar me guxim vlerat në të cilat ai duhet të mbështetet. Në punën e tij mbi tekstin, Komiteti Përgatitor mund të dëshirojë t’i referohet Premtimit të Paqes Botërore, një deklaratë drejtuar Popujve të Botës, e botuar në mbështetje të Vitit Ndërkombëtar të Paqes të Kombeve të Bashkuara (VNP) nga Shtëpia Universale e Drejtësisë.

Bahá’í-të anembanë botës shohin te procesi i KKBMZH një përforcim të fuqishëm të optimizmit që ata ndiejnë për të ardhmen e njerëzimit. Ne besojmë se, të shtyrë nga njohja universale e rreziqeve me të cilat ndeshet në kohën e tanishme planeti, qeveritë e botës mund të nxiten që të veprojnë me kurajë në emër të gjinisë njerëzore në tërësi. Mund të dalë që rezultati të jetë jo vetëm një përgjigje efektive për problemet e mjedisit e të zhvillimit me të cilat ndeshemi sot, por edhe një hap kolosal përpara në ndërtimin e një sistemi federal të aftë që t’i përvishet tërë kompleksit të sfidave me të cilat ndeshet një gjini njerëzore që po integrohet me shpejtësi.

Pages

Subscribe to Albanian